Rola nauczyciela w latach dwudziestych (z pandemią i bez)

Chciałabym podzielić się z Państwem paroma refleksjami na temat naszej roli w zmieniającej się rzeczywistości.

Z dnia na dzień zostaliśmy postawieni przed faktem radykalnej zmiany naszego miejsca pracy z klasy szkolnej na pracę na odległość, bez możliwości pełnej komunikacji z naszymi uczniami. Zadaję sobie pytanie jak najlepiej wykorzystać ten czas, aby pozostać skupionym na celu. Zatem jaka jest teraz rola nauczyciela, jaki jest nasz cel? Wbrew temu, co jest promowane („najważniejsze są wyniki szkoły na tle innych”) rolą nauczyciela jest rozbudzanie pasji! Nadrzędnym celem szkoły jest wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka. Naszym zadaniem jest wpływanie na różne aspekty rozwoju, dlatego nie należy skupiać się tylko na ocenianiu, które przecież stanowi barierę komunikacyjną, ale także na kreatywności, poszukiwaniu wyzwań, rozbudzaniu ciekawości świata, kształtowaniu kompetencji.

W jaki sposób to zrobić? Warto przypomnieć sobie, co rozbudziło nasze talenty i pasje, prawdopodobnie najczęściej była to właściwa… osoba lub książka. Osoba z pasją może zarażać innych (upps…to teraz niefortunne wyrażenie). Warto uczniom podsuwać odpowiednie wartościowe artykuły, książki, internetowe źródła wiedzy sprawdzone przez nas. Książki rozwijające wiedzę w określonym temacie, książki inspirujące wyobraźnię, uzupełniające wybrane zagadnienia programowe. Im więcej dzieci czytają, tym szerszą mają wiedzę, mają więcej refleksji, zdolność do krytycznego myślenia. Jeśli uczniowie odpowiedzą na naszą zachętę i sięgną po książkę, stąd już jesteśmy o krok do najefektywniejszej formy nauki – uczenia innych. Każde dziecko przecież może przedstawić pozostałym kolegom ulubioną dziedzinę, wybrany temat czy swoje poszukiwania.

Jak uczyć online, aby uniknąć przeciążenia i zniechęcenia uczniów?

Dzieci młodsze mogą naturalnie kontynuować zadania z zeszytów ćwiczeń, prowadzić karty pracy. Można korzystać z tych dostępnych w Internecie, pamiętając przy tym, że nadal chronimy dzieci przed nadmiernym siedzeniem przed ekranami. Wzorując się na swoim doradcy podaję dalej optymalny moim zdaniem schemat zajęć dla starszych uczniów, którzy posiadają już zdolność samodzielnego uczenia się bez pomocy rodziców.

Wykład autorski lub z gotowych platform tzw. nauczania odwróconego (10-15 minut). Przykłady: Khan Academy, Pi-stacja, Crazy Nauka, Adamed SmartUp, e-ANG.pl, dzwonek.pl i wiele innych.
Krótki film uzupełniający lub poszerzający część wykładową (najlepiej do 15 minut).
Dodatkowo polecenie wartościowej, mądrej lektury (najlepiej dostępnej online bez wychodzenia z domu).
Dla chętnych (tylko!) – zadanie domowe.
Czy w takiej sytuacji znajdzie się miejsce na klasyczne ocenianie? Podczas tej zmiany towarzyszą nam, uczniom i rodzicom ogromne emocje. Dlatego warto odpuścić ambitne plany, wygórowane oczekiwania i presję uczenia się „bo będą oceny”. Można poprzestać na informacji zwrotnej i ocenie kształtującej (co uczeń zrobił dobrze, co i w jaki sposób powinien jeszcze poprawić oraz jak ma dalej pracować). Zadbajmy przede wszystkim o wzajemne zrozumienie, dostrzeganie realnych możliwości oraz dobrą kondycję i samopoczucie dzieci. Każdy uczeń, niezależnie od możliwości intelektualnych, statusu społecznego, umiejętności czy wiedzy, zasługuje, aby nauczyciel w niego wierzył i go wspierał, bo tylko wtedy jest on w stanie wszechstronnie się rozwijać.

Dlatego zachęcam do postawienia sobie wyzwania – szczególnego wyrażania troski o emocje uczniów.

Warto zapytać uczniów jak się czują w domu, co u nich słychać, czym się zajmują itp. Może zaproponować jakieś podsumowanie tygodnia? Co było dla mnie łatwe do nauki, co stanowiło wyzwanie? Dzieci naprawdę liczą na nasze wsparcie.

Ewa Zielińska

Specjalista SPE, edukator i trener technik skutecznego uczenia się.

Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna Nr 2